Badania nieniszczące (z ang. Non Destructive Testing – NDT) jest to rodzaj oceny stanu obiektu, niewpływający w istotny sposób na jego własności strukturalne i powierzchniowe.
Tak jak w przypadku większości odkryć naukowych jesteśmy w stanie przypisać im datę lub przynajmniej przybliżony czas ich dokonania, tak ustalenie okresu rozpoczęcia badań nieniszczących wydaje się być niemożliwe. Za ich początek uznaje się czasy prehistoryczne, kiedy to praczłowiek wykorzystywał wzrok do oceny wizualnej. Wraz z rozwojem technologicznym zaczęły się pojawiać różne metody i techniki badawcze.
Najważniejsze wydarzenia, które wywarły wpływ na powstanie i rozwój współczesnych metod technik badań nieniszczących.
- 1868 – 1878 r. – powstanie kolei transkontynentalnej, zastosowanie prostej odmiany metody „olej-kreda”, ponadto opukiwanie młotkiem, szukanie wad za pomocą igły kompasu – początki metod PT, AT i MT.
- 1883 r. – Piotr Curie odkrył zjawisko piezoelektryczne – materiały piezoelektryczne są stosowane do budowy przetworników głowic ultradźwiękowych.
- 1895 r. – Conrad Roentgen dokonał odkrycia promieniowania, powstanie pierwszego radiogramu dało początek radiografii.
- 1926 r. – skonstruowanie pierwszego defektoskopu prądów wirowych umożliwiającego mierzenie grubości materiału.
- 1928 r. – rozpoczęcie badań magnetyczno-proszkowych w Polsce.
- 1930 r. – skonstruowanie i opatentowanie pierwszego szklanego światłowodu, co wpłynęło na rozwój aparatury do badań wizualnych.
- 1940 r. – skonstruowanie pierwszego defektoskopu ultradźwiękowego z głowicą nadawczo-odbiorczą.
- 1960 r. – powstanie penetrantów barwnych i fluorescencyjnych.
- 1961 r. – do dzisiaj – ciągły rozwój obecnych i powstanie nowych technik badawczych.
Metody badań
Zgodnie z normą PN-EN ISO 9712:2012 metoda badań nieniszczących to określona fizyczna zasada stosowana w badaniach nieniszczących (np. metoda ultradźwiękowa).
Badania niemieszczące obejmują 10 podstawowych metod:
- Badania ultradźwiękowe (UT)
- Badania wizualne (VT)
- Badania magnetyczno-proszkowe (MT)
- Badania penetracyjne (PT)
- Badania radiograficzne (RT)
- Badania emisją akustyczną (AT)
- Badania prądami wirowymi (ET)
- Badania termograficzne w podczerwieni (TT)
- Badania szczelności (LT)
- Badania tensometryczne (ST)
Podział metod badań nieniszczących na:
- powierzchniowe (umożliwiające badania ndt warstw powierzchniowych lub przypowierzchniowych):
- penetracyjna (PT),
- magnetyczno-proszkowa (MT)
- prądów wirowych (ET).
- objętościowe
- metoda radiograficzna (RT)
- ultradźwiękowa (UT).
